Budowa zęba – z jakich elementów składa się każdy z zębów i co odróżnia ich poszczególne rodzaje?

Budowa anatomiczna zęba

Człowiek posiada 32 zęby, podzielone na 4 grupy, różniące się funkcjami. Jednakże niezależnie od tego, za co dokładnie odpowiadają, w budowie zębów możemy wyróżnić 3 zasadnicze elementy: 

– koronę zęba 

– szyjkę zęba 

– korzeń zęba. 

Każdy z elementów budowy zęba wpływa na ich wytrzymałość mechaniczną i zdolność do wstępnej obróbki pokarmu. 

Korona – element budowy zębów, różnicujący rodzaje zębów umocowanych w szczęce i żuchwie

Jak wspomnieliśmy powyżej, w budowie zęba wyróżniamy koronę – jest ona częścią widoczną ponad obrys dziąsła i przybiera różne kształty. W przypadku siekaczy jest ona wąska – taka budowa zęba pozwala na odrywanie kęsów pokarmu, podobną funkcje pełnią kły w kształcie podobnym do nieco spłaszczonego stożka. Masywna budowa zębów dotyczy zębów przedtrzonowych i trzonowych – ich korona dostosowana jest do rozcierania pokarmu.

• Korony porcelanowe
• Wybielanie zębów

Rola korzeni, czyli elementów budowy zęba, które mocują je w kości

W budowie zęba ważnym elementem jest korzeń, czyli element mocujący zęby w zębodołach szczęki oraz żuchwy. W korzeniu przebiegają nerwy oraz naczynia krwionośne każdego zęba. Liczba korzeni różni się w zależności od ogólnej budowy zęba. Siekacze i kły posiadają jeden korzeń, zęby przedtrzonowe jeden lub dwa, a trzonowe od dwóch do trzech. 

Budowa zęba pod względem histologicznym

W budowie zębów rozróżniamy poszczególne warstwy tkanek, które przekładają się na właściwości i funkcje zębów. Koronę pokrywa szkliwo, czyli najtwardsza z tkanek, umożliwiająca przegryzanie twardego pokarmu. Kolejną warstwą w budowie zęba jest zębina, a następnie miazga wypełniająca komorę każdego zęba oraz kanały korzeniowe – przebiegają w niej naczynia krwionośne oraz nerwy. Każdy korzeń pokrywa cement. 

Budowa chemiczna zęba

Każda z tkanek wchodząca w skład budowy zęba różni się także pod względem chemicznym – głównym składnikiem szkliwa jest dihydroksyapatyt nadający tkance wysokiej wytrzymałości mechanicznej. Wchodzi on także w skład zębiny, choć w nieco mniejszym stężeniu, ponadto znajdziemy tam także substancje organiczne, w tym białka i lipidy, z kolei substancje pokrywające cement przypominają budowę chemiczną kości.

• Żółte zęby u dziecka – dlaczego płytka się przebarwia?
• Licówki – rozwiązanie problemu krzywych zębów

Budowa zębów mlecznych

Budowa zębów mlecznych nieco odbiega od zębów stałych. Dotyczy to głównie ich rozmiaru – posiadają one mniejsze korony, ale także korzenie. Ponadto w ogólnej budowie zębów mlecznych brakuje zębów przedtrzonowych, dlatego łączna liczba wszystkich zębów mlecznych wynosi 20, a nie 32 jak w przypadku uzębienia stałego. 

Wady w budowie zębów

Niektóre choroby o podłożu genetycznym dają objawy w budowie zębów. Dotyczy to zwłaszcza zespołów, których wady obejmują region twarzoczaszki, na przykład zespół Treachera Collinsa, ale również innych chorób, w tym w karłowatości przysadkowej czy dysplazji ektodermalnej. Najczęściej wady w budowie zębów dotyczą ich wielkości, nazywane mikro- i makrodoncją, czyli odpowiednio zęby o zbyt małej lub zbyt dużej budowie z ogólnie przyjętą normą. Wśród innych anomalii w obrębie budowy zębów wymienia się także zęby dwoiste, bliźniacze czy zlane, które odnoszą się do zmiany kształtu zęba. 

Zobacz także:

• Bruksizm – problem zgrzytających zębów i jego przyczyny
• Zęby z próchnicą u dzieci –  dlaczego tak ważna jest profilaktyka?
• Scaling – czym jest, na czym polega?
• Rentgen stomatologiczny Gliwice